آشنایی با سیستم مدیریت HSE

سیستم مدیریت ایمنی بهداشت و محیط زیست HSE چیست؟ عناصر سیستم مدیریت HSE کدامند؟  برای آشنایی با سیستم مدیریت ادغام سیستم مدیریت HSE با ما همراه باشید.

سیستم مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست (HSE) یک چارچوب جامع است که سازمان ها برای مدیریت موثر و کاهش خطرات مربوط به عوامل بهداشتی، ایمنی و محیطی در محیط کار اجرا می کنند. این سیستم خط‌مشی‌ها، رویه‌ها، رویه‌ها و کنترل‌ها را برای اطمینان از رفاه کارکنان، حفاظت از محیط زیست و رعایت مقررات مربوطه یکپارچه می‌کند. هدف اولیه یک سیستم مدیریت HSE ایجاد یک محیط کار ایمن و سالم در عین به حداقل رساندن تأثیر عملیات بر محیط زیست است.

آشنایی با سیستم مدیریت HSE

این سیستم و استقرار آن به عنوان یکی از مهم ترین برنامه های ایمنی در هر سازمانی می باشد.

در صورتی که سازمانی از بهبود ایمنی، سلامت و محیط زیست اطمینان پیدا نکند و رعایت الزامات موجود در HSE را جدی نگیرد، سازمان مربوطه خسارات مالی بسیار زیادی پیدا خواهد کرد.

امروزه تمامی سازمان ها به دنبال کاهش هزینه ها و افزایش میزان کارایی در سیستم هستند و انجام دادن چنین کاری بدون استفاده از این سیستم امکان پذیر نیست.

در رابطه با این سیستم باید بگوییم که نوع سیستم HSE که برای هر سازمانی لازم است، ممکن است که با سازمان های دیگر تفاوت داشته باشد ، زیرا فرصت ها و تهدیدات سازمان ها معمولا متفاوت هستند.

تحقیقاتی انجام شده در رابطه با این سیستم نشان می دهد که با پیاده سازی سیستم HSE انگیزه کارکنان در سازمان ها افزایش پیدا می کند.  به عبارت دیگر بهترین دستاورد این سیستم این است که نظم ایجاد می کند و باعث بهبود سیستم در طول زمان می شود و با این وجود مدیریت سازمان از پیشرفت سازمانش مطمئن می گردد.

سیستم مدیریت HSE

سیستم مدیریت HSE به صورت کلی برای نظارت کردن بر عملکرد سازمان ها در رابطه با ایمنی، بهداشت و محیط زیست طراحی گردیده است. تمامی  HSE ها بر اساس PDCA طراحی شده است و در هر سازمانی و با هر نوع سیستم مدیریتی امکان استقرار آن وجود دارد.

برخی از این سیستم ها به صورت استاندارد های جهانی ایزو پذیرفته شده اند و برخی دیگر از آن به صورت مدل های کاربردی وجود دارند.

هر کدام از انواع این سیستم ها دارای کارایی های مناسب هستند و ایمنی، بهداشت ومحیط زیست سازمان مربوطه را کنترل می کنند و به آن بهبود می بخشند.

همچنین در رابطه با آشنایی با سیستم مدیریت HSE باید بگوییم که سازمان بین المللی استاندارد ایزو در رابطه با HSE استاندارد ایزو 14001 را به صورت رسمی می داند.

دریافت گواهینامه ایزو باعث اعتبار بخشیدن و رسمیت آن سازمان می شود و تعهد مدیریت را در رابطه با استاندارد نشان می دهد.

OHSAS18001  از مدل های کاربردی ایمنی و بهداشت سازمان می باشد و به دست آوردن گواهینامه HSE به عنوان یک امتیاز بزرگ برای سازمان می باشد که جلب رضایت مشتری و بهبود سازمان و کیفیت خدمات را در پی دارد.

سیستم مدیریت HSE از پر طرفدار ترین مدل های موجود در سازمان است که مخفف شده عبارت سیستم مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست می باشد. تمرکز این سیستم بر روی ایمنی، بهداشت و محیط زیست دارای اهمیت بسیار خاصی می باشد زیرا در سیستم های دیگر مدیریت تمرکز و دقت بر روی هر سه موضوع مشخص نمی باشد.

دومین مدل کاربردی در سازمان ها IMS است که ترکیبی از ایزو 9001 در زمینه کیفیت و ایزو 14001 در زمینه محیط زیست می باشد.

با استقرار یافتن سیستم مدیریتی HSE ، ایمنی، بهداشت و محیط زیست سازمان مورد نظر تحت کنترل قرار می گیرد و به این صورت از هدر رفتن وقت، انرژی و سرمایه جلوگیری می شود.

عناصر سیستم مدیریت HSE

• رهبری و تعهد : مدیریت باید دارای تعهد و رهبری قوی در رابطه با ایمنی و محیط زیست باشد و باید منابع ضروری برای دست یابی به اهداف HSE را آماده کند.
• خط مشی و اهداف استراتژیک : هر سازمانی می تواند دارای خط مشی جامع و یا خط مشی جداگانه برای هر کدام از بخش های بهداشت، ایمنی و محیط زیست باشد. این خط مشی ها باید توسط بالاترین مقام سازمان مورد تایید واقع شود و آن شخص نیز این موارد را باید به گروه های ذینفع اطلاع رسانی کند.
• سازمان دهی منابع ومستند سازی : سازمان ها باید تمامی نقش ها و مسئولیت ها و توانایی های افراد را برای ایفای نقش خود در رابطه با بهبود عملکرد HSE تعریف و اطلاع رسانی نمایند.
• ارزیابی کردن و مدیریت ریسک : سازمان ها باید ریسک هایی را که در ارتباط با HSE هستند را مورد ارزیابی قرار دهد و برای ارزیابی ریسک ها باید روش های اجرایی را ایجاد کنند.
• طرح ریزی : ملاحظات سیستم مدیریت HSE باید بخش های جدایی ناپذیر از تمام جنبه های طرح ریزی  و خرید و حمل و نقل محصولات باشد زیرا شرکت باید در تمام برنامه های کاری دارای طرحی برای دستیابی به اهداف HSE باشد و معیار های اجرایی آن را ارائه کند.
• اجرا ثبت و پایش : بر اساس ثبت و پایش مشخص می شود که فعالیت ها چگونه انجام شوند و اقدامات اصلاحی در زمان مورد نیاز برای بهبود بخشیدن چگونه اعمال گردند.
• ممیزی و بازنگری : ممیزی و بازنگری باید برای تایید اجرا و اثر بخشی سیستم مدیریت HSE و بر اساس الزامات سیستم صورت بگیرد.

ادغام سیستم مدیریت HSE

برنامه های مربوط به مدیریت محیط زیست، ایمنی و بهداشت در بسیاری از سازمان ها به صورت جداگانه طراحی می شود. در صورتی که این برنامه ها دارای شباهت ها و الزامات مشترکی هستند اما زمانی که کمبود منابع وجود داشته باشد، مدیران برای ترکیب این سیستم های مدیریتی از فشار بیشتری استفاده می کنند تا بتوانند مدیریت مناسب و کافی را در این مساله اعمال کنند.

مزایای سیستم مدیریت HSE:

1. ایمنی کارکنان: یک سیستم مدیریت HSE موثر حوادث، جراحات و بیماری های محل کار را کاهش می دهد و منجر به بهبود رفاه و روحیه کارکنان می شود.
2. انطباق قانونی: سازمان‌هایی که سیستم‌های مدیریت HSE را پیاده‌سازی می‌کنند، برای برآورده کردن الزامات قانونی و نظارتی مجهزتر هستند و از مجازات‌ها و مسائل قانونی اجتناب می‌کنند.
3. حفاظت از محیط زیست: مدیریت صحیح جنبه های زیست محیطی، تأثیر سازمان را بر محیط زیست به حداقل می رساند و مسئولیت پذیری شرکت را نشان می دهد.
4. شهرت افزایش یافته: سازمانی که به دلیل اولویت دادن به سلامت، ایمنی و محیط زیست شناخته شده است، شهرت مثبتی در بین کارکنان، مشتریان، سرمایه گذاران و مردم به دست می آورد.
5. صرفه جویی در هزینه: جلوگیری از حوادث و حوادث هزینه های مرتبط مانند هزینه های پزشکی، مطالبات غرامت کارگر و خسارت مالی را کاهش می دهد.
6. بهره وری عملیاتی: فرآیندهای ساده و دستورالعمل های روشن به بهبود کارایی عملیاتی کمک می کند.
7. کاهش ریسک: شناسایی و کاهش خطرات به موقع از بلایای احتمالی و خسارات مالی جلوگیری می کند.

سیستم های مدیریتی که در سازمان ها استفاده می شوند، عبارتند از:

• سیستم مدیریت کیفیت
• سیستم مدیریت محیط زیست
• سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت

برای ادغام کردن این سیستم های مدیریتی باید جنبه های مشترک میان آنها را شناسایی کرد و باید به این موضوع نیز توجه داشت که تمام جنبه های این سیستم ها نمی تواند به صورت کامل در هم ادغام گردد. میزان ادغام این سیستم ها به فعالیت ها و ماهیت سیستم نیز وابسته است و به این دلیل سیستم مدیریت یکپارچه IMS از یک سازمان به سازمان دیگر به صورت متفاوت می باشد.

در نتیجه:

سیستم مدیریت HSE یک چارچوب حیاتی است که یک محل کار ایمن، سالم و مسئولیت پذیر از نظر زیست محیطی را تقویت می کند. سازمان ها با پیاده سازی این سیستم، رفاه کارکنان را تضمین می کنند، از محیط زیست محافظت می کنند و به تعالی و پایداری کلی عملیاتی کمک می کنند.