سیستم مدیریت کیفیت (ایزو ۹۰۰۱) چیست؟

موضوعی که در این مطلب می خواهیم به شرح توضیحاتی در رابطه با آن بپردازیم، سیستم مدیریت کیفیت (ایزو ۹۰۰۱) است. آیا می دانید سیستم مدیریت کیفیت (ISO 9001) چیست؟ آیا با این عبارت آشنایی دارید؟ در ادامه با پترو کاران فردا همراه باشید.

ایزو چیست؟

همان طور که می دانید ایزو یک سازمان بین المللی مانند سایر سازمان های بین المللی است که در بر گیرنده وظایفی است و باید این وظایف را در سطح بین المللی و در همه کشور ها مورد اجرا و حمایت قرار دهد.

سازمان ایزو وظیفه دارد استاندارد های بین المللی را با استناد به خواسته ها و شرایط قانونی کشور ها برای یکپارچه سازی فرآیند ها و به منظور ایجاد سهولت در تولید و توسعه روز افزون برای حمایت از تولید کنندگان و مصرف کنندگان اجرا کند.

سازمان ایزو گروهی از توسعه دهندگان ایزو را در کنار هم جمع کرده است تا به صورت اعضای اصلی و اعضای فرعی و همچنین به عنوان اعضای جانبی با هم به مشارکت بپردازند.

در رابطه با این سازمان لازم به ذکر است که در حال حاضر این سازمان دارای 147 عضو می باشد و ایران و سازمان استاندارد ملی ایران یکی از اعضای آن به حساب می آیند.

سیستم مدیریت کیفیت (ISO 9001)  یکی از انواع گواهینامه های ایزو است که توسط این سازمان صادر می شود و در ادامه این مطلب به شرح آن می پردازیم.

سیستم مدیریت کیفیت (ایزو 9001) چیست؟

استاندارد ایزو 9001 را سیستم مدیریت کیفیت نیز می نامند. بدین معنا که این استاندارد در پی ایجاد سیستمی است که به مدیریت کیفیت در در سراسر سازمان بپردازد.

معنای مدیریت به صورت کلی برنامه ریزی، کنترل، هدایت و نظارت می باشد و در استاندارد ایزو ISO 9001 تمامی این اقدام ها با رویکرد کیفیت انجام می گردد.

سازمانی که به اجرا و پیاده سازی استاندارد اقدام می کند باید به تولید محصولی تعهد دهد که دارای ثبات کیفیت باشد. بدین معنا که اگر یک محصول درجه 2 تولید گردد، این محصول به درجه 3 نزول نداشته باشد.

از دیگر مواردی که در ایزو 9001 دارای اهمیت است، وجود تفکر سیستمی و رویکرد فرآیند می باشد. استاندارد ایزو 9001 سازمان را در غالب سیستم می بیند و ارتباط خوبی را در میان واحد های سازمان ایجاد می نماید تا علاوه بر بهبود بخشیدن به ارتباطات سازمان و کیفیت ارتباطات، خدمات بهتری را به مشتری ارائه دهد.

در رابطه با این ایزو لازم به ذکر است که این استاندارد با ایجاد کردن الزاماتی، سعی دارد که نظم را اجرا کند. سازمان ها باید فرآیند ها و اقداماتی را که در رضایت مشتری و تولید محصولات با کیفیت تاثیر گذار هستند را به حالت مکتوب تبدیل کند و برای آن روش های مشخصی را بنویسد تا سازمان قادر به تولید محصولی با کیفیت یکسان باشد.

استاندارد ایزو 9001 به صورت زیر شکل گیری می گردد

سازمان بین المللی استاندارد ایزو در سال 1979 با نام کمیته تضمین کیفیت و مدیریت کیفیت تشکیل گردید.

در سال 1987 اولین نسخه از استاندارد منتشر گردید که آن هم تنها دارای مفاهیمی در رابطه با کیفیت، محصول و مشتری بود و هیچ قابلیتی برای اجرا و پیاده سازی در سازمان ها نداشت.

این استاندارد را امروزه به عنوان ایزو 9005 که از خانواده های ایزو 9001 است، می شناسیم.

الزامات مربوط به اجرای استاندارد در سال 1994 مورد تدوین و تصویب قرار گرفت که این الزامات در بر گیرنده 20 بند بود. در آن زمان سازمان هایی که در حوزه فعالیت مورد نظر خود فاقد بند بودند استاندارد ایزو 9002 دریافت می کردند و سازمان هایی که در حوزه طراحی نیز فعالیت داشتند، ایزو 9001  دریافت می کردند.

البته در این خصوص لازم به ذکر است که از سال 2000 استاندارد ایزو 9002 منسوخ گردید و دیگر از آن استفاده نشد.در این صورت اگر بر روی محصولی علامت استاندارد ایزو 9002 را مشاهده کردید، باید آگاه باشید که مجموعه تولید کننده این محصول از سال 2000 تا کنون برای تمدید گواهینامه اقدام نکرده است و فاقد ایزو می باشد و یا اینکه بسته بندی طراحی شده برای آن محصول مربوط به سال 2000 می باشد.

در رابطه با سیستم مدیریت کیفیت (ایزو ۹۰۰۱) لازم به ذکر است که در سال 2000 به تعداد 8 بند از الزامات موجود در این استاندارد کاهش پیدا کرد و رویکرد فرآیندی مد نظر قرار گرفت که باعث شد استاندارد ایزو ISO 9001 به سیستم و رویکرد تیمی نزدیک تر گردد و این رویکرد باعث ایجاد تغیی بزرگی در استاندارد شد.

همچنین در سال 2008 نیز گروهی از تغییرات به صورت جزئی در متن استاندارد انجام گرفت که این تغییرات باعث تغییر در اصل استاندارد نشد. به عنوان مثال برخی از این تغییرات عبارت بودند از : انتخاب نماینده مدیریت از بین مدیران، وجود تاکید بیشتر بر روی برون سپاری، صلاحیت کارکنان و …

در سال 2015 بر اساس صحبت های مختلفی که در رابطه با تغییرات استاندارد صورت گرفت، استاندارد مجددا ویرایش شد و تغییرات عمده ای در آن صورت گرفت.

بند های موجود در این استاندارد به 10 بند تغییر پیدا کردند و بخش هایی از قبیل: نگرش و تفکر مدیریت ریسک، مدیریت دانش، برنامه ریزی استراتژیک و تحلیل کردن محیط های سازمانی و … نیز به این استاندارد اضافه شدند. اما از طرف دیگر نیز بخش هایی از استاندارد از آن حذف شدند که این بخش ها ( نماینده مدیریت، نظامنامه کیفیت، اقدامات پیشگیرانه ) و … بود.

مزایای سیستم مدیریت کیفیت (ایزو ۹۰۰۱) چیست؟

سیستم مدیریت کیفیت (ایزو ۹۰۰۱) دارای مزیت هایی از قبیل زیر می باشد :

• این سیستم قادر به ارائه محصولات و خدماتی است که بر اساس خواسته مشتری و مقررات قانونی قابل اجرا باشد.
• این سیستم باعث تسهیل فرصت ها برای افزایش رضایت مشتریان و سهولت در پیاده سازی ایزو 10002 و 10004 می شود.
• از دیگر مزایای این سیستم پرداختن به تهدید ها و فرصت هایی است که مربوط به زمینه کاری سازمان و اهداف آنها باشد.
• توانایی ثابت کردن انطباق توسط الزامات مشخص شده سیستم مدیریت کیفیت نیز از دیگر مزایای این سیستم است.

کلام پایانی

آیا با مطالعه این مطلب به پاسخ سوال ( سیستم مدیریت کیفیت ISO 9001 چیست؟ ) دست یافتید؟ امیدواریم که این چنین بوده باشد و پاسخ سوالات خود را دریافت کرده باشید.